Kasteeldomein van Mombeek (Hasselt)

 landgoed, beschermd gebouw, groene ruimte, 19e eeuwse constructie

Landgoed met kasteelpark in landschappelijke stijl met riant karakter, uitge­strek­te vij­ver en bossen, ­uit de tweede helft van de 19de eeuw, teruggaand op een oudere site met neerhof-opperhofstructuur.

Het goed ligt ten noorden van de Mombeek, aan de zuidelijke rand van een open land­schap met oprukkende ver­ste­del­ij­king, in het gehucht Rapertingen, ten zuidoosten van Hasselt, op de grens met Diepenbeek. Ten zuiden van het landgoed is het val­leige­bied eerder ge­sloten en gaaf be­waard. Het is niet omhaagd en bezit geen inrijhek, maar is omringd door een gracht die vóór de afdamming in verbinding stond met de kasteelvijver.

De toegang is vanaf de Luikersteenweg gemarkeerd door twee witgeschilderde pijlers van blauwe hardsteen, met ingediepte spiegels op de vlakken en met een geprofileerde deksteen ter bekroning, daterend uit de 19de eeuw. Ze vormen de aanzet ­van de circa 1 kilometer lange dreef van jonge gewone platanen naar het kasteel. Een brug met lage muurtjes van machinale baksteen en betonnen dekstenen, uit midden 20ste eeuw, ligt over de gracht en geeft toegang tot het voorhof. Dat is opgevat als een ruime voortuin die men van op de Dépôtkaart herkent. Hij is begrensd door het huis ten oosten, de kas­teel­boer­de­rij en enkele solitaire bomen ten noor­den, en een rand van bomen­ ten westen en ten zuiden. Het ronde gras­plein heeft een cen­traal rozen­perk met gecementeerde boord­ en er loopt een gekas­seide weg rond als oprit naar de in­gangs­pui van het land­huis.

Dat heeft een eenvoudig volume van zeven traveeën en twee en een halve verdieping onder een hoog leien schilddak met talrijke schouwen, strak classicistisch van uitzicht en sober van karakter. De voorgevel is gemarkeerd door een driehoekig fronton met Palladiaans venster ter bekroning van het nauwelijks uitstekend middenrisaliet, dat drie traveeën telt, met op de begane grond de open loggia, waarvan de zuilen het balkon van de eerste verdieping dragen, toevoeging die in 1916 werd gekadastreerd. De parkgevel heeft een eenvoudige ordonnantie, slechts onderbroken door de gietijzeren leuning van het balkon aan de drie middelste vensters van de bovenverdieping. De korte noordgevel heeft een uitbouw van één travee in dezelfde stijl als het huis. De gesignaleerde wintertuin bestaat niet langer.

Het riant karak­ter van het park in landschappelijke stijl, met een grote L-vormige vijver achter en naast het huis en het parkbos ten oosten, werd door recentere populieren gemas­keerd. De uitgestrekte weilanden, de verste als fruitweiden, hebben architecturaal ingeplante bomengroepen. Ook de monumen­tale zicht­as van 100 bij 500 ­meter, over de vijver, in zuidoostelijke rich­ting is nu ver­stoord. De dreef naar de Nie­tel­broekstraat in ooste­ijke rich­ting is er de tegenhanger van. De bossen zijn deels vervangen door aanplantingen van populieren en ver­schill­ende bomen sneu­vel­den ­ tij­dens de stor­men van de laatste jaren.

De uitgestrekte, niervormige waterpartij achter het landhuis is een hertekening van de oude kasteelgracht. De kleinere vijver ten noorden ervan, bestond al ten tijde van het Primitief kadaster. Het eendenhok in de vijver is zichtbaar vanaf de straat. Het lang­gerekt hoe­vetje (perceel nr. 92) ten noor­den van de neerhofgebouwen en loodrecht op de straat ingeplant, heeft een gecemen­teerde gevel, die in zijn neoclassicistische uitwerking refe­reert aan de ar­chitectuur van het kasteel. De bepleistering heeft inge­diepte voegen en hoekkettin­gen en de puntgevel is opgevat als een fronton met, boven de uit­sprin­gende kordonlijst, een monu­nen­taal half­rond­ ven­ster met deco­ra­tieve roe­den­ver­deling, iden­tiek aan het fron­tonl­icht van het kasteel.

id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134608