Kościół pw. św. Wawrzyńca w Plutach (Pluty)

 kościół katolicki  Dodaj kategorię

W roku 1325 prepozyt Kapituły Warmińskiej Jordan zbudował tu zamek, a w roku następnym wieś otrzymała od tejże kapituły przywilej lokacyjny uposażający także kościół. Proboszcz wzmiankowany jest w dokumencie z 1343r. Z zamku nie przetrwały ślady, natomiast kościół zachował się: zbudowano go prawdopodobnie w II poł. XIV wieku. Zdewastowany był w 1410r. w czasie wojny polsko-krzyżackiej. Ponownej konsekracji pod wezwaniem św. Wawrzyńca i Stanisława dokonał w 1581r.biskup Marcin Kromer. W roku 1801 budowlę przedłużono ku zachodowi i dobudowano obecną wieżę.
Jest to kościół gotycki o częściowo zatartych cechach z wieżą bezstylową. Położony na dość znacznym wzniesieniu stromo opadającym od północy i wschodu otoczony jest starymi drzewami. Murowany w dolnych częściach ścian z kamienia narzutowego, wyżej z cegły, obecnie otynkowany, co sprzeczne jest z pierwotnym wyglądam, jedynie wieża, jest nieotynkowana. Wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta posiada przybudówki: zakrystię od północy i kruchtę od południa. Nad zakrystią znajduje się gotycki szczyt schodkowy
ze sterczynami i blendami (w jednej z nich występuje słabo czytelny napis z datą 1526 r.) kruchtę nakrywa daszek pulpitowy. Wieżę ożywiają okna o łukach półkolistych i koszowych,
a wieńczy dach namiotowy z chorągiewką z datą 1801 r. Ołtarz główny - barokowy został wykonany w roku 1694 w Królewcu, być może w pracowni Izaaka Riga i posiada ekspedycyjne rzeźby św. Piotra i Pawła, czterech Ewangelistów i Chrystus Salwatora w zwieńczeniu oraz bujnie ukształtowane uszaki, z których wyłaniają się postacie aniołów