Góra Czubatka (353 m n.p.m.) | wzgórze

 wzgórze  Dodaj kategorię

 Dodaj zdjęcie

Wzgórze Ostra-Czubatka (353 m n.p.m. niektóre źródła podają wys. 357 m) stanowi bardzo interesujący punkt geologiczny, nie tylko z uwagi na fakt występowania tutaj skał wulkanicznych, ale także z uwagi na fakt występowania tutaj jeszcze trzech innych typów skał, świadczących o geologii okolicy. W przedmiotowym przypadku mamy do czynienia z fragmentem wypreparowanego komina-żyły wulkanicznej. Skały otoczenia - szarogłazy, fyllity czy nawet gnejsy izerskie, z uwagi na swą strukturę i skład mineralny są o wiele mniej odporne na różnego rodzaju wietrzenia. W związku z tym wzgórze bazaltowe (łącznie z wulkanitami nie odsłoniętymi na powierzchni) tworzy wyraźne wzgórze ostańcowe (tzw. twardziel). Pojęcie "bazaltowe" jest oczywiście określeniem raczej uproszczonym, gdyż formalnie rzecz biorąc mamy w przedmiotowym przypadku do czynienia ze skałą, którą aktualnie klasyfikuje się jako tefryt lub bazanit. (metoda ANOR, 1987r.). Literatura niemiecka (geologiczna) przeważnie skałę tą określałajako bazalt nefelinowy (P.Krusch, 1895, G.Berg, 1935) lub nefelinit (1937). Tak czy inaczej skład mineralogiczny skały, zwłaszcza zwiększony udział minerału jasnego (nefelinu) świadczy o bardzo zasadowym charakterze skały, dodatkowo obecność szkliwa wulkanicznego w składzie uzasadnia miano skały jako tefryt (świadczy to dodatkowo o bardzo szybkim stygnięciu magmy). Wystąpienie to znane jest jednak przede wszystkim z uwagi na charakterystyczne słupy "bazaltowe" o wyraźnej oddzielności (słupy 4-6 boczne) i niewielkich przekrojach ok. 0,2-0,4m średnicy i wyraźnym skośnym ułożeniu w stosunku do powierzchni terenu. Słupy o tak niewielkiej średnicy zaświadczają, iż po pierwsze - stygnięcie magmy odbywało się bardzo szybko - a szybko, dlatego iż proces ten miał miejsce w niewielkiej odległości od powierzchni ziemi, a także z powodu niewielkich rozmiarów żyły (szybsze wychładzanie). W dzisiaj obserwowanych osadach wokół Czubatki nie występują osady piroklastyczne (tufy), w związku z tym istnieją dwie możliwości - albo żyła nigdy nie dotarła do powierzchni ziemi, a lawa nie rozlała się na nią (dzisiejsze występowanie skały na powierzchni byłoby, więc wynikiem tylko erozji) lub mamy do czynienia z dolną częścią komina wulkanicznego, a jego górna część wraz z ewentualnymi tufami została zniszczona-zerodowana przez ostatnie kilkanaście-30 mln lat. Za pierwszym rozwiązaniem moim zdaniem przemawia także fakt, iż na kontakcie skał wulkanicznych ze skałami otoczenia nie występują ślady gwałtownego rozerwania skał, ani strzaskane skały, materiały piroklastyczne - a byłoby tak w przypadku dotarcia magmy do powierzchni, (co obserwujemy np. w innym kamieniołomach - Jałowcu czy Olszynie). Trudno, więc w przedmiotowym przypadku mówić o tzw. czopie wulkanicznym, gdyż czopem jest wulkaniczne wypełnienie krateru - komina, które wskutek silniejszej odporności na wietrzenie utrzymało się na powierzchni ziemi. W tym przypadku wiele wskazuje, iż jest to fragment wypreparowanej żyły, dolnej części komina wulkanicznego, a więc bardziej odpowiednim określeniem dla wzgórza byłby twardziel, ostaniec.
[za: www.eko.luban.com.pl/index.php?id=czubatka ]